Met een klein propeller vliegtuigje verlaten we Ambon en als een droomvlucht komen we het luchtruim van Bandeira binnen. Flarden wolken verhullen de prachtige eilanden. We zien het eiland Ceram liggen in de Bandazee, een van de diepste wateren van Indonesië.
de Banda-eilanden
De zee bereikt daar een diepte van 6.500 meter. In deze zee, die zich helemaal uitstrekt tot Sulawesi, liggen tien koraaleilanden, de Banda-eilanden. De belangrijkste eilanden zijn Banda Besar, Banda Neira en het vulkaaneiland Gunung Api Verder heb je ook nog Lontor (Banda besar, ‘t Hooge Landa van Banda), Pulau Ai, Pulau Run, Pulau Rosingeyn en enkele kleine onbewoonde eilandjes. De eilanden zijn vulkanisch van oorsprong. Banda Besar is het grootste eiland, Banda Neira is het commerciële centrum van de eilanden en op Banda Api ligt de actieve vulkaan Gunung Api van 658 meter hoog. De vulkanische grond op de eilanden is zeer vruchtbaar. Daardoor is het gebied rijk aan planten, vruchten, groenten en bomen.
Baba Lagoon Hotel
Als we aankomen op Banda Neira valt ons direct de enorme rust van dit eiland op. Niet indonesisch. Het is als thuis komen! We zijn er, en we worden met veel blijdschap en enthousiasme ontvangen door de crew van Baba Lagoon Hotel. In het bijzonder door Nyellow. Van hem ga je nog meer horen gedurende deze reis. We zitten op de platte bak van een klein mini karretje en rijden zo door een sprookjesachtig museumdorp. Onderweg komen we ook nog verschillende kanonnen langs de weg tegen die vermoedelijk van het Fort Belgica zijn geweest. Aangekomen in Baba Lagoon Hotel voel je de historie en de sfeer van heel lang geleden. We nemen even de tijd om te landen en het het op ons laten inwerken…. we zitten Terug in de schoolbankenmidden in een museumdorp!
Wonderwaterleven
Nyellow is divemaster en gaat ons de komende dagen meenemen naar het wonderwaterleven van Banda. Bijna alle eilanden zijn omringd door prachtige koraalriffen met een grote variatie aan tropische vissen, maar daar waar vulkaan Gunung Api in de jaren 80 zijn lava heeft achter gelaten in zee is deze plek de meest spectaculaire duikstek van Banda geworden.
Terug in de schoolbanken
Nyellow is ook een mooie verhalen-vertellen en zo ineens zitten we voor de kaart van Bandadeira en neemt hij ons mee van het ene eiland naar het andere. Zo verteld hij ook over de eilanden-ruil tussen de Nederlanders en de Engelsen. In ruil voor het huidige Manhattan kreeg Nederland niet alleen Suriname, maar ook het nootmuskaatrijke Indonesische eilandje Poeloe Run.
nootmuskaat en foelie
De Banda-Eilanden namen vroeger een bijzondere positie in, omdat zij de exclusieve producenten van nootmuskaat en foelie waren. Er waren geen koningen op de Banda-eilanden, zoals elders in de Indische archipel. De zgn. orang kaya’s, de hoogst geplaatsten van de eilanden voerden het bestuur uit. Al voor de komst van de Nederlanders was de muskaatnotenteelt belangrijk op Banda Neira, Lontor en Pulau Ai. Op Neira zetelde het bestuur van de Verenigde Oostindische Compagnie. De rede waar de schepen ankerden, lag heel beschut tussen Neira en Lonthor in. Totdat het teveel verzandde ankerden de VOC-schepen ook wel tussen Goenung Api en Neira, in het Zonnegat.
De bloederige historie van Banda Neira
Banda Neira, behorende bij de Molukken, heeft een bloederig verleden met ons eigen landje. Ten tijde van de VOC wilde Nederland volledige macht over de nootmuskaathandel krijgen. Nootmuskaat was en is namelijk hét exportproduct van Banda Neira. Van de 15.000 inwoners werden er ruim 14.000 op brute wijze vermoord, zodat Nederland het gebied kon kolonialiseren en haar doel kon verwezenlijken.
Overzicht van de vestigingen
Neira (Pulau Neira), vanaf 1607; hoofdcomptoir; zetel van de gouverneur. Belangrijkste producten: nootmuskaat en foelie. Forten: Nassau en Belgica, tot 1672 redoute Neira.
Lonthoir (op Lontor (Banda Besar), nu Pulau Banda); comptoir. Belangrijkste producten: nootmuskaat en foelie. Fort Hollandia.
Waijer (op Lontor (Banda Besar, nu Pulau Banda), nu Waer); comptoir. Belangrijkste producten: nootmuskaat en foelie. Fort Concordia.
Poulo Aij (nu Pulau Ai); Fort Revenge
Poulo Run (nu Pulau Run); loge met enkele huizen
Rosengeijn (nu Pulau Rozengain); comptoir. Belangrijkste producten: nootmuskaat en foelie. Verder deed het dienst als deportatieoord.
J.P. Coen
En dan hebben we het nog niet gehad over J.P. Coen! Leuk om te weten is dat de “beeldenstorm” die er op dit moment gaande is in Nederland hier helemaal niet aanslaat. Het herschrijven van de geschiedenis van het verleden van Nederland en het neer halen van de standbeelden van de helden van toen, wordt hier schouder ophalend over gedaan. Wordt vervolgt!
familie op Banda
De komende dagen duiken we onder in de cultuur van Banda. Ook hebben we nog een leuke zoekopdracht van Ilka Quitner ontvangen, een nicht van Loek. Ilka, we gaan hier vandaag onze tangen in zetten en gaan opzoek! Dit maakt onze reis nog bijzonderder! hier de vraag van Ilka: “Als jullie naar Banda gaan moet je naar de de naam “de Vries “informeren. Hun familie heeft hier kruidnagel geëxporteerd. Hugo (een neef van Eric) is hier begonnen met een museumpje geloof ik. Allemaal zijn ze daar geweest. Hun familiehuis staat er nog. Helaas zijn Eric en Hugo al overleden… Ik geef hierbij foto’s mee, de mensen op Banda herkennen hen hopelijk?.